کد مطلب:20742 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه ميتوان با غرور مبارزه كرد؟

يكي از عوامل غرور، جهل و ناداني است; جهل به خويش و جهل به ناپايداري نعمتهاي دنيا; از اين رو، بهترين راه براي مبارزه با غرور، شناخت خويش و توجّه به دوران ضعف و ناتواني است. اگر انسان، گذشته خود را در نظر آورد كه در ابتدا نطفه گنديدهاي بود، سپس به صورت نوزادي ضعيف، از مادر متولد شد و به هيچ كاري قدرت نداشت، خداوند به او قدرت و نيرو داد، او را بزرگ كرد، به او علم و دانش آموخت، و مال و ثروت بخشيد، و سرانجام نيز قدرت و نيرو، در اثر پيري از او گرفته ميشود و با فرا رسيدن مرگ، همه نعمتهاي مادي از او سلب ميشود. عليميفرمايد: تعجب ميكنم از انسان متكبّر و مغروري كه ديروز، نطفه گنديده بود و در فردا نيز، مرداري گنديده خواهد بود.(غررالحكم، ج 1، ص 494، حرف عين.)

براي مبارزه با غرور، بهتر است انسان ابتدا، عامل و منشأ غرور را بشناسد و سپس به مبارزه با آن بپردازد; اگر عامل غرور او، مال و ثروت است، بايد بداند كه مال در معرض نابودي است، و ممكن است با اندك حادثهاي از بين برود، و چه بسا همين مال، سبب بدبختي و هلاكت انسان شود.

اگر عامل غرور، علم و دانش است، بايد توجه داشت كه علم و دانشي ارزشمند است كه به تواضع و فروتني انسان بيفزايد; دانشي كه سبب غرور شود، علم نيست، بلكه جهل است كه انسان را تباه كرده به هلاكت ميافكند، افزون به اين كه علم نيز در معرض زوال و فنا است و چه بسا انسان با كوچكترين ضربة مغزي، تمام معلومات خويش را از دست بدهد.

پيامبران و اولياي خدا، در اوج قدرت، همة نعمتها را از جانب او ميدانستند و شكر نعمت او را به جا ميآوردند. هنگامي كه وزير سليمان، تخت بلقيس را به يك چشم به هم زدن حاضر نمودو آن حضرت تخت را در جلو خود حاضر ديد، گفت: هَـَذَا مِن فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِيَّ ءَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَ مَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِي وَ مَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيُّ كَرِيمٌ ;(نمل،40) اين توانايي از فضل و لطف خداي من است تا مرا بيازمايد كه نعمتش را شكر ميگويم يا كفران ميكنم و هر كه شكر نعمت حق كند، شكر به نفع خويش كرده، همانا خداوند كريم و مهربان است.